Halo, halo Polskie Radio Warszawa – debata historyczna

Kiedy: 14 grudnia 2021 r. (wtorek)
Godzina: 18.00
Gdzie: online (kanał Muzeum na YouTube, fanpage Biura Programu Niepodległa)

14 grudnia, z okazji przypadającej w tym roku 95. rocznicy powstania Polskiego Radia, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku wraz z Biurem Programu Niepodległa zapraszają na debatę poświęconą jego historii w okresie II Rzeczpospolitej. W trakcie rozmowy przywołane zostaną fascynujące tajniki techniczne związane z początkami radiofonii, opowieści o założycielach Polskiego Radia i ludziach z nim związanych, niuansach zarządzania instytucją, a przede wszystkim analizowana będzie jego państwowotwórcza i propagandowa rola w II Rzeczpospolitej.

Pierwsza audycja radiowa w Polsce – będąca eksperymentem technicznym – została nadana 1 lutego 1925 roku z budynku Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego. Oficjalnie Polskie Radio będące spółką z ograniczoną odpowiedzialnością zaczęło nadawać 18 sierpnia 1925 roku. Spółka miała monopol i koncesję na nadawanie programu na terenie ówczesnej Polski. Założycielami stacji byli Zygmunt Chamiec i Tadeusz Sułowski. Regularne emisje radiowe rozpoczęły się od 18 kwietnia 1926 roku. Audycje rozpoczynały się od komunikatu: „Halo, halo Polskie Radio, fale 480”. Pierwszą spikerką rozgłośni była Halina Sztompkówna, a pierwsza audycja była poświęcona Fryderykowi Chopinowi. Od lat 30-tych do radia zaczęli być zapraszani pisarze, nadawano słuchowiska o bardzo wysokim poziomie literackim. Początkowo radio nadawało tylko w godzinach wieczornych, od drugiej połowy lat 30-tych przy coraz większej popularności u słuchaczy, zaczęło nadawać program od godziny 6.15 do północy.

Od 1927 roku Polskie Radio, świadome swojej roli, rozpoczęło nadawanie programu międzynarodowego. W latach 30-tych próbowało odpowiadać na coraz bardziej zmasowaną i antypolską propagandę sowiecką i niemiecką. Wrzesień 1939 roku był szokiem dla całego społeczeństwa. Słynne stały się przemówienia prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego i pułkownika Wacława Lipińskiego wzywające do obrony stolicy.

Jaką rolę dla obozu władzy w dwudziestoleciu międzywojennym pełniło radio? Czy Józef Piłsudski doceniał państwowotwórcze i propagandowe możliwości nowego medium? Jak obóz piłsudczykowski widział rolę Polskiego Radia po śmierci Marszałka? Jaką rolę odegrało Polskie Radio we wrześniu 1939 roku w zakresie informowania ludności i mobilizacji do walki z najeźdźcą niemieckim na terenie Warszawy i całej Polski? O tych zagadnieniach rozmawiać będą historycy, radiowiec i … wynalazca w „Miejscu Spotkań Niepodległa” 14 grudnia 2021 roku.

Uczestnicy debaty:

Rafał Dudkiewicz – reporter, dziennikarz Polskie Radio24, prowadzący debatę

prof. Elżbieta Kaszuba – pracownik naukowy Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Obszar badawczy: historia Polski i powszechna XX i XXI w.: kształtowanie opinii publicznej, środki masowego przekazu oraz propaganda w różnych systemach polityczno-ustrojowych; Śląsk i Wrocław po II wojnie światowej; materialne dziedzictwo kulturowe i tożsamość lokalna. Ważniejsze publikacje: „Między propagandą a rzeczywistością. Polska ludność Wrocławia 1945-1947”, (1997); „System propagandy obozu rządzącego w Polsce w latach 1926 – 1939”, (2004); „Państwowotwórcza rola Polskiego Radia w II Rzeczypospolitej w świetle pisma „Radio”/”Antena”, (2019); „Historia Śląska”, red. Marek Czapliński, (2007); współautorskie monografie miast dolnośląskich: Brzegu Dolnego, Świebodzic i Walimia

Marzena Kumosińska – pracownik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Łodzi, historyk, reżyser filmów dokumentalnych: „Skazany na zapomnienie. Wacław Lipiński” (2019), „Poza podejrzeniem” (2020), autorka wystawy „Na fali… Historia radia w II Rzeczypospolitej” (2021)

Tomasz Miś – doktorant w Instytucie Radioelektroniki i Technik Multimedialnych Politechniki Warszawskiej, uczestnik kampanii lotów stratosferycznych organizowanych przez Szwedzką Narodową Agencję Kosmiczną i Niemieckie Centrum Aeronautyki i Astronautyki. Wiceprezes Stowarzyszenia Park Kulturowy Transatlantycka Radiotelegraficzna Centrala Nadawcza. Zajmuje się badaniami emisji i propagacji sygnałów radiowych bardzo niskiej częstotliwości przy wykorzystaniu stratosferycznych platform balonowych. Jeden z inicjatorów prac nad rekonstrukcją cyfrową komponentów Radiostacji Babice oraz zachowania i renowacji nadajnika Brown Boveri z Radiowego Centrum Nadawczego w Konstantynowie.

prof. Grzegorz Nowik – zastępca dyrektora do spraw naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN. Kierował Zespołem Upowszechniania Tradycji oraz Komisją Symboliki Wojskowej MON, były wykładowca Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, wieloletni redaktor naczelny „Przeglądu Historyczno-Wojskowego” oraz zastępca dyrektora Wojskowego Biura Badań Historycznych. Zajmuje się badaniem dziejów najnowszych, historii harcerstwa, wojskowości i myśli politycznej, („Odrodzenie Rzeczpospolitej w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego”, cz. I–II), kieruje zespołem wydającym dokumenty wojny 1918–1920. Laureat nagrody im. prof. Jerzego Łojka oraz dwukrotnie nagrody „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za monografię polskiego radiowywiadu: „Zanim złamano ENIGMĘ… rozszyfrowano REWOLUCJĘ”.

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.

Organizatorzy