Traktat ryski – przegrane zwycięstwo? Druga debata profesorska w 100. rocznicę zawarcia pokoju (online)

Data: środa, 28 kwietnia 2021 r.

Godzina: 19.00

Miejsce: online – oglądaj na kanale Youtube Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku

Wydarzenie niebiletowane

Pierwsza debata okazała się niewystarczająca do wyczerpania wszystkich kluczowych tematów wokół traktatu ryskiego, dlatego już 28 kwietnia o godz. 19:00 Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku i Biuro Programu „Niepodległa” zapraszają na internetową transmisję drugiej części dyskusji o polsko-sowieckim traktacie pokojowym podpisanym sto lat wcześniej w Rydze. W muzealnym Saloniku grono wybitnych uczonych po raz wtóry będzie debatować nad międzynarodowym aktem prawnym, będącym dopełnieniem traktatu wersalskiego – oba dokumenty sankcjonowały granice na wschodzie i zachodzie Europy po I wojnie światowej. Wielowątkowość i poziom skomplikowania tematów dotyczących traktatu ryskiego najlepiej ilustruje potrzeba kontynuacji dyskusji, jednak grono profesorskie o sprawach tych debatuje w sposób ciekawy i przystępny.

Podczas drugiej debaty naukowcy zastanowią się nad tym czy należało kontynuować wojnę polsko-bolszewicką oraz nad potencjałem programu federacyjnego państw środkowoeuropejskich, które byłyby w stanie oprzeć się Rosji. Co warte podkreślenia, zostaną omówione nieznane szerzej negocjacje państw bałtyckich prowadzone w tym samym czasie w nieodległym Bulduri. Ich efektem było zawarcie konwencji wojskowej pomiędzy Finlandią, Estonią, Łotwą, Litwą, Polską, Ukrainą i Rumunią. Powracając do stołu rokowań w Rydze: debatujący przyjrzą się składowi polskiej delegacji, prezentując jej strategię i wpływ na wyniki negocjacji oraz zastanowią się czy podczas rozmów można było uzyskać dla Rzeczypospolitej lepsze warunki pokoju i korzystniejszy przebieg linii granicznej. Przedstawiony zostanie bilans rokowań ryskich w szerokim kontekście: z polskiej i sowieckiej perspektywy oraz konsekwencje ustaleń pokojowych w bieżącej polityce wewnętrznej i międzynarodowej, ale także w dłuższej perspektywie.

W pierwszej rozmowie naukowcy analizowali drogę do ryskich rokowań, ich przebieg i wstępnie nakreślili konsekwencje traktatu. Nawiązując do tytułu debat, próbowali także odpowiedzieć na pytanie czy z perspektywy postanowień traktatu ryskiego, który zapewnił państwom Europy środkowo-wschodniej niemal dwadzieścia lat pokojowej egzystencji, można mówić o wojnie polsko-bolszewickiej jako o przegranym zwycięstwie. Zachęcamy do obejrzenia nagrania części pierwszej oraz zapraszamy do śledzenia na żywo dyskusji w części drugiej.

Debatę kontynuować będą:

Prof. Włodzimierz Suleja (prowadzący) – wiceprzewodniczący Rady Naukowej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Zielonogórskiego, b. dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu (2000-2013) oraz były dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN w Warszawie (2018-2020). Badacz epoki, w której żył Józef Piłsudski, autor jego biografii (wydanej w 1995 i 2018 roku: „Rzecz o Józefie Piłsudskim”), monografii Polskiej Partii Socjalistycznej, autor wielu rozpraw, m. in.: „Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej”, „Tymczasowa Rada Stanu (1917)”. Dokumentował także historię współczesną: dolnośląski Marzec 1968 r. oraz „Solidarność” na Dolnym Śląsku jako uczestnik i współtwórca tych wydarzeń. 

Prof. Andrzej Chwalba – wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego, kieruje Zakładem Antropologii Historycznej w Instytucie Historii, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego. Prorektor UJ (1999–2005), współorganizator Powszechnego Zjazdu Historyków w Krakowie w 2004 r. W czasach PRL działacz podziemnej „Solidarności”. Specjalizuje się w historii powszechnej XIX i XX wieku, najnowszej historii Polski, w tym w relacjach polsko-rosyjskich. Autor m.in. podręcznika akademickiego: „Historia Polski 1795–1918”, a także „Imperium Korupcji”, „Polacy w służbie Moskali”, „Śmierć Europy”, a ostatnio pracy „Przegrane zwycięstwo”.

Prof. Krzysztof Kawalec – członek Rady Naukowej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu (2016–2018). Zajmuje się dziejami doktryn politycznych oraz polskiej myśli politycznej, autor m.in. rozprawy „Wizje ustroju państwa w polskiej myśli politycznej lat 1918–1939”. Członek Rady Programowej Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. Autor wielu prac i artykułów, m.in. biografii Romana Dmowskiego. Laureat nagrody „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za pracę „Spadkobiercy niepokornych. Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939”.

Prof. Grzegorz Nowik – zastępca dyrektora do spraw naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN. Kierował Zespołem Upowszechniania Tradycji oraz Komisją Symboliki Wojskowej MON, były wykładowca Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, wieloletni redaktor naczelny „Przeglądu Historyczno-Wojskowego” oraz zastępca dyrektora Wojskowego Biura Badań Historycznych. Zajmuje się badaniem dziejów najnowszych, historii harcerstwa, wojskowości i myśli politycznej, („Odrodzenie Rzeczpospolitej w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego, cz. I–II”), kieruje zespołem wydającym dokumenty wojny 1918–1920. Laureat nagrody im. prof. Jerzego Łojka oraz dwukrotnie nagrody „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za monografię polskiego radiowywiadu: „Zanim złamano Enigmę… rozszyfrowano rewolucję”.

Prof. Mariusz Wołos – wykładowca Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, prorektor tej uczelni w l. 2016–2020, pracownik Instytutu Historii PAN w Warszawie. Dyrektor Stacji Naukowej PAN w Moskwie i stały przedstawiciel PAN przy Rosyjskiej Akademii Nauk (2007–2011), wykładowca na uniwersytetach w Rosji i Francji. Redaktor naczelny „Res Gestae. Czasopismo Naukowe”. Specjalizuje się w historii dyplomacji, sowietologii, dziejach II Rzeczypospolitej, historiografii rosyjskiej i polskiej poświęconej wzajemnym relacjom. Laureat nagrody „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za pracę: „O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym. Dyplomacja sowiecka wobec Polski w okresie kryzysu politycznego” oraz nagrody „Wacław Jędrzejewicz History Medal” za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań dziejów XX-lecia międzywojennego w Polsce.

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.

Wydarzenie współorganizowane przez: