Cud nad Wisłą w Puławach – debata naukowa

Kiedy: 10 sierpnia 2021 r. (wtorek)
Godzina: 18.00
Gdzie: sala kongresowa Pałacu Czartoryskich w Puławach, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, ul. Czartoryskich 8
oraz online (kanał Muzeum na Youtube)
Rezerwacja miejsc: [email protected] 
Wstęp wolny

10 sierpnia 2021 r. zapraszamy do Pałacu Czartoryskich w Puławach na debatę naukową o Bitwie Warszawskiej – właśnie tam, w decydującym momencie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., mieściła się Kwatera Główna Naczelnego Wodza. Pałacowe mury pamiętają dramatyczne sierpniowe dni: narady sztabowe, działanie węzła łączności, a także Józefa Piłsudskiego i oficerów Wojska Polskiego, którzy podejmowali decyzje rozstrzygające o losach bitwy, Polski i Europy.

W powszechnej świadomości utrwaliło się przekonanie, że najważniejsze boje Bitwy Warszawskiej stoczone zostały w sierpniu 1920 roku pod Radzyminem i Ossowem. To stamtąd dochodziły do stolicy budzące trwogę pomruki armat, stamtąd przywożono rannych. To tam Wileński Pułk Strzelców nacierał z Mazurkiem Dąbrowskiego na ustach, tam poległ ksiądz Ignacy Skorupka. Na polu walki dziennikarze przeprowadzali wywiady z żołnierzami, a nuncjusz apostolski Achille Ratti dekorował generała Józefa Hallera Medalem Joanny d’Arc. To wszystko utrwalało w narodowej tradycji mit Radzymina i Ossowa. Ale bitew nie wygrywa się najbardziej nawet bohaterską obroną.

Bitwa Warszawska rozegrała się na obszarze dwukrotnie większym niż Belgia, Holandia i księstwo Luksemburg razem wzięte. Boje toczyły się nie tylko w przeddzień i w dniu święta Matki Boskiej Zielnej, ale od końca lipca do początku września 1920 r. Wielką strategiczną Bitwę Warszawską można podzielić na kilka faz, na które składało się szereg bitew w skali operacyjnej, a walki pod Radzyminem i Ossowem to zaledwie jeden z jej fragmentów – ważny, ale nie decydujący. Która faza była, więc przesądzająca o zwycięstwie?

To co najważniejsze wydarzyło się z dala od oczu i uszu warszawskich dziennikarzy, poza wzrokiem misji wojskowych państw ententy, a nawet wbrew ich zaleceniom. Decydującą dla Bitwy Warszawskiej była polska kontrofensywa wojsk Frontu Środkowego znad Wieprza, która ruszyła o świcie 16 sierpnia. W ciągu dziesięciu dni doprowadziła do rozbicia sowieckiej Grupy Mozyrskiej, a następnie „przeorała” cztery sowieckie armie, z których ocalały tylko resztki. Kontrofensywą dowodził osobiście Wódz Naczelny Józef Piłsudski, a sztab jego Kwatery Głównej ulokowany był w Puławach, w dawnym pałacu Czartoryskich. Cud wydarzył się więc nad Wieprzem, a decyzje – dotyczące kontrofensywy – podejmowane były w Puławach.

Uczestnicy:

Maria Műller (prowadząca) – historyk sztuki, regionalistka, Wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Puław (TPP) i członek Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych Województwa Lubelskiego. Konsultant ds. upowszechniania badań naukowych w Państwowym Instytucie Weterynarii w Puławach. Współautorka monografii „70 lat Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego” i monografii naukowej Towarzystwa Przyjaciół Puław. Inicjatorka i redaktor naczelna pierwszego czasopisma poświęconego kulturze, historii i problematyce społecznej powiatu puławskiego – kwartalnika Puławski Przegląd Powiatowy. Współorganizatorka Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej w Puławach, sesji popularno-naukowych TPP, redaktorka wydawnictw Studia Puławskie i Teka Puławska.

prof. Grzegorz Nowik – zastępca dyrektora ds. naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN. Kierował Zespołem Upowszechniania Tradycji oraz Komisją Symboliki Wojskowej w MON, b. wykładowca UKSW, wieloletni redaktor naczelny „Przeglądu Historyczno-Wojskowego” oraz z-ca dyrektora Wojskowego Biura Badań Historycznych. Zajmuje się badaniem dziejów najnowszych, historii harcerstwa, wojskowości i myśli politycznej, („Odrodzenie Rzeczpospolitej w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego”, cz. I–II), kieruje zespołem wydającym dokumenty wojny 1918–1920. Laureat nagrody im. prof. Jerzego Łojka oraz dwukrotnie nagrody „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za monografię polskiego radiowywiadu: „Zanim złamano ENIGMĘ … Rozszyfrowano REWOLUCJĘ”.

prof. Janusz Odziemkowski – przewodniczący Rady Naukowej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wykładowca Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Akademii Obrony Narodowej, gdzie uruchomił i kierował katedrą europeistyki. Był Przewodniczącym Rady Kombatanckiej, członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a także Kierownikiem Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Zajmuje się badaniem historii powszechnej oraz historii Polski XIX i XX wieku, historią polityczną, dziejami społeczeństwa polskiego XIX i XX stulecia, a także historią wojskowości i konfliktów zbrojnych. Laureat wyróżnienia Klubu Jagiellońskiego przyznawanego historykom zajmujących się dziejami najnowszymi.

dr Marek Tarczyński – historyk wojskowości, zajmuje się dziejami polskich walk o niepodległość w XIX w., wojną Polski z bolszewicką Rosją 1918-1920 oraz sprawą zbrodni katyńskiej. Autor m.in. monografii „Generalicja Powstania Listopadowego”, „Cud nad Wisłą. Bitwa warszawska 1920”, współautor syntezy „Powstanie Listopadowe…”; redaktor naczelny „Wojskowego Przeglądu Historycznego” (1985 – 1993); od 1992 r. redaktor naczelny „Zeszytów Katyńskich”; wieloletni kierownik Zespołu publikującego dokumenty operacyjne do wojny Polski z bolszewicką Rosją; nagradzany nagrodami: MON, Sekretarza PAN, ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, dwukrotnie Varsavianów, im. Jerzego Łojka i nagrodą im. prof. Jerzego Skowronka

płk dr hab. Juliusz Tym – prof. Akademii Sztuki Wojennej, historyk wojskowy specjalizujący się w najnowszych dziejach orężnych polskich i powszechnych. Organizator i pierwszy dyrektor Instytutu Strategii Wojskowej w Akademii Sztuki Wojennej, obecnie pełni służbę na stanowisku profesora w tym instytucie. Autor licznych monografii i artykułów dotyczących wojny Polski z bolszewicką Rosją 1919-1920, sił zbrojnych II Rzeczypospolitej i II wojny światowej, a także współczesnych konfliktów zbrojnych. Członek zespołu zajmującego się edycją dokumentów operacyjnych z wojny polsko-bolszewickiej.

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.

Organizatorzy

Partnerzy