Edukacja w II Rzeczpospolitej. Debata naukowa

Kiedy: 22 lutego 2022 r. (wtorek)
Godzina: 18.00
Gdzie: online (kanał Muzeum na YouTube, fanpage Biura Programu Niepodległa)

Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku i Biuro Programu Niepodległa zapraszają na debatę naukową o kształtowaniu się systemu edukacji w II RP. Dyskusja odbyła się w kawiarni „Niepodległa. Miejsce Spotkań”.

Organizacja systemu edukacji była jednym z ważniejszych wyzwań, przed którym po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. stanęły władze II Rzeczpospolitej. To szkoła była instytucją, w którą w sposób szczególny ingerowały państwa zaborcze i w której, jak w soczewce, odbijała się prowadzona przez nie polityka. Twórcy Niepodległej musieli rozstrzygnąć istotne dylematy dotyczące kształtu systemu oświatowego. Poszczególne regiony odradzającej się Polski różniły się pomiędzy sobą powszechnością systemu edukacji, poziomem analfabetyzmu czy filozofią wychowania. W II RP edukację trzeba było zatem budować w oparciu o wątłe podstawy, uwzględniając różnice, lata zaniedbań czy wreszcie stopień rusyfikacji i germanizacji. Dominowało pragnienie upowszechnienia oświaty oraz sprawienia aby edukacja stała się przepustką do awansu społecznego. Jednocześnie szkoła miała być miejscem krzewienia wartości narodowych i patriotycznych, nadrabiać lata indoktrynacji i wynaradawiania, praktykowanych w zaborczych systemach szkolnych. Wymagało to nie tylko konkretnych pomysłów, ale też potężnych nakładów finansowych. Tymczasem początki kształtowania polskiego systemu edukacyjnego przypadały na lata wojny o granice i kryzysu gospodarczego doby powojennej.

Jakie były intelektualne korzenie idei, według których chciano budować edukację w odrodzonej Polsce? Które z doświadczeń czasów zaborów najsilniej wpływało na kształt systemu nauczania po odzyskaniu niepodległości? Z jakimi problemami musieli się borykać twórcy polskiej szkoły? Czy system oświatowy zabezpieczał odrębność edukacji mniejszości narodowych ? Czy udało się stworzyć ideał szkoły powszechnej, która przezwyciężałaby podziały stanowe, majątkowe i klasowe? W debacie poruszona zostanie także problematyka tworzenia systemu edukacji specjalnej w II RP. O tych zagadnieniach dyskutować będą specjaliści – naukowcy, zapraszamy do śledzenia debaty online.

Uczestnicy:

dr Sebastian Adamkiewicz (prowadzący) – historyk, muzealnik, koordynator sekcji naukowej Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. Publicysta i popularyzator historii, edukator, twórca historycznych słuchowisk radiowych. Współpracownik portalu Histmag.org i Biura Programu Niepodległa.
prof. Anna Landau-Czajka – historyczka i socjolożka, profesor w Zakładzie Historii Społecznej XIX i XX wieku IH PAN. Specjalizuje się w historii społecznej Polski w XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów społeczności żydowskiej i historii asymilacji Żydów, autorka m.in. „Syn będzie Lech…asymilacja Żydów w II Rzeczpospolitej” (nagroda Klio 2007); oraz „Co Alicja odkrywa po własnej stronie lustra. Życie codzienne, społeczeństwo, władza w podręcznikach szkolnych 1785–2000”. Była przewodnicząca Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego.
dr hab. Jacek Kulbaka – profesor Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, kustosz Muzeum Marii Grzegorzewskiej w Akademii Pedagogiki Specjalnej, kierownik Katedry Historii Wychowania Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, nauczyciel gimnazjalny i licealny z wieloletnim stażem.

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.