Jaka konstytucja dla Rzeczypospolitej? Debata profesorska o konstytucji kwietniowej (część II)

Data: wtorek, 11 maja 2021 r. godz. 19.00

Miejsce: wydarzenia online (serwis Youtube) 

Wydarzenie niebiletowane

Już 11 maja 2021 r. o godz. 19.00 Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku wraz z Biurem Programu „Niepodległa” zapraszają na kontynuację debaty o ustroju i konstytucjach II Rzeczypospolitej. W muzealnym Saloniku, nad halą wystawy stałej, historycy prześledzą drogę od demokratycznej konstytucji marcowej z 1921 roku do autorytarnej ustawy zasadniczej uchwalonej w kwietniu 1935 roku.

Podczas marcowej debaty, w stulecie uchwalenia pierwszej ustawy zasadniczej niepodległej Rzeczypospolitej, grono historyków i prawnik-konstytucjonalista, zastanawiało się nad procesem kształtowania fundamentów ustrojowych w odrodzonym państwie polskim. W trakcie debaty sięgano do XVIII-wiecznych korzeni polskiego konstytucjonalizmu i analizowano proces tworzenia założeń konstytucji marcowej. O ile ta ostatnia uporządkowała fundamentalne kwestie istotne dla funkcjonowania państwa, to czy faktycznie przestrzegano jej zapisów? Czy konstytucja marcowa spowodowała zjawisko tzw. sejmokracji? Naukowcy tym razem przeanalizują układ sił w ówczesnym Sejmie RP i zastanowią się jak ów, w którym zasiadali przedstawiciele tak licznych partii, stronnictw i ugrupowań, w którym o uzyskaniu większości decydowały głosy posłów mniejszości narodowych, nie zawsze kierujących się interesem państwa, mógł skutecznie podejmować decyzje. Czy możliwe było powołanie i funkcjonowanie rządu, opartego na stabilnej większości parlamentarnej?
W dyskusji podjęta zostanie także próba oceny konstytucji marcowej: czy była nieudana, czy dobra, ale nieefektywna, niedostosowana do sytuacji społecznej i systemu partyjnego w odrodzonym państwie polskim?

Grono profesorskie przeanalizuje procesy, które doprowadziły do uchwalenia konstytucji kwietniowej, począwszy od decyzji Józefa Piłsudskiego o przewrocie i próby jego legalizacji poprzez wprowadzenie korekt do ustawy zasadniczej w postaci noweli sierpniowej z 1926 roku. Przyglądając się grupom szczególnie zainteresowanym zmianami politycznymi i ustrojowymi, zastanowią się nad powodami coraz szerszego niezadowolenia społecznego z funkcjonowania państwa. Przypomną obecne w przestrzeni publicznej argumenty za koniecznością wprowadzenia przekształceń, a następnie, przyjrzą się pracom przygotowawczym i pomysłom okołokonstytucyjnym, czy sposobowi uchwalenia samej konstytucji i jej zapisom. Debatujący przybliżą nie tylko polską scenę polityczną po zamachu majowym, ale także istotny dla przyjętych rozwiązań konstytucyjnych kontekst międzynarodowy wraz ze świadomością nieuchronności kolejnej wojny i związane z tym rosnące poparcie społeczne dla idei silnej władzy. Autorytarne zapisy konstytucji kwietniowej zostaną przedstawione na szerokim tle europejskim.

Debata transmitowana będzie w przeddzień rocznicy śmierci Józefa Piłsudskiego i w przeddzień 95 rocznicy przewrotu majowego, który zapoczątkował zmiany ustrojowe. Konstytucja kwietniowa, ostatni dokument podpisany przez Józefa Piłsudskiego przed śmiercią 12 maja 1935 roku, prezentowana jest na wystawie stałej jako testament polityczny Marszałka. Zapraszamy Państwa do zwiedzania ponownie czynnego od 8 maja Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Pierwszą debatę można obejrzeć na serwisie Youtube. Zachęcamy do prześledzenia pogłębionej refleksji naukowej nad ustrojem politycznym
II Rzeczypospolitej w obu częściach debat konstytucyjnych.

Debatować będą:

Prof. Włodzimierz Suleja (prowadzący debatę) – wiceprzewodniczący Rady Naukowej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Zielonogórskiego, b. dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu (2000-2013) oraz były dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN w Warszawie (2018-2020). Badacz epoki, w której żył Józef Piłsudski, autor jego biografii (wydanej w 1995 i 2018 roku: „Rzecz o Józefie Piłsudskim”), monografii Polskiej Partii Socjalistycznej, autor wielu rozpraw, m. in.: „Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej”, „Tymczasowa Rada Stanu (1917)”. Dokumentował także historię współczesną: dolnośląski Marzec 1968 r. oraz „Solidarność” na Dolnym Śląsku jako uczestnik i współtwórca tych wydarzeń.

Prof. Krzysztof Kawalec – członek Rady Naukowej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektor Oddziału IPN we Wrocławiu (2016–2018). Zajmuje się dziejami doktryn politycznych oraz polskiej myśli politycznej, autor m.in. rozprawy „Wizje ustroju państwa w polskiej myśli politycznej lat 1918–1939”. Członek Rady Programowej Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. Autor wielu prac i artykułów, m.in. biografii Romana Dmowskiego. Laureat nagrody „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za pracę „Spadkobiercy niepokornych. Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939”.

Dr. hab. Władysław T. Kulesza – prawnik, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, badacz historii doktryn politycznych i prawnych, autor m.in. fundamentalnych monografii „Koncepcje ideowo-polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926-1935”, oraz „Państwo w myśli politycznej i ustrojowo-prawnej Wacława Makowskiego”.

Prof. Grzegorz Nowik – zastępca dyrektora do spraw naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN. Kierował Zespołem Upowszechniania Tradycji oraz Komisją Symboliki Wojskowej MON, były wykładowca Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, wieloletni redaktor naczelny „Przeglądu Historyczno-Wojskowego” oraz zastępca dyrektora Wojskowego Biura Badań Historycznych. Zajmuje się badaniem dziejów najnowszych, historii harcerstwa, wojskowości i myśli politycznej, („Odrodzenie Rzeczpospolitej w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego, cz. I–II”), kieruje zespołem wydającym dokumenty wojny 1918–1920. Laureat nagrody im. prof. Jerzego Łojka oraz dwukrotnie nagrody „Klio” Porozumienia Wydawców Książki Historycznej za monografię polskiego radiowywiadu: „Zanim złamano ENIGMĘ… rozszyfrowano REWOLUCJĘ”.

Prof. Janusz Odziemkowski – przewodniczący Rady Naukowej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, wykładowca Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Akademii Obrony Narodowej, w której uruchomił Katedrę Europeistyki i kierował nią. Były przewodniczący Rady Kombatanckiej, członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, były kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Zajmuje się badaniem historii powszechnej oraz historii Polski XIX i XX wieku, historią polityczną, dziejami społeczeństwa polskiego XIX i XX stulecia, a także historią wojskowości i konfliktów zbrojnych, (m.in. „Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920”) Laureat wyróżnienia Klubu Jagiellońskiego przyznawanego historykom zajmujących się dziejami najnowszymi.

Prof. Waldemar Paruch – politolog, profesor nauk społecznych, twórca i kierownik Katedry Metodologii i Teorii Nauk o Polityce i Administracji UMCS. Specjalizuje się w systemach politycznych, a szczególnie w systemie autorytarnym, stosunkach międzynarodowych, polityce zagranicznej Rzeczypospolitej. Badacz myśli politycznej obozu Józefa Piłsudskiego. Autor ponad 240 publikacji naukowych, m.in. monografii „Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926-1939”, redaktor naczelny „Przeglądu Sejmowego”, szef centrum Analiz Strategicznych (2018-2019).

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.

Wydarzenie współorganizowane przez: