Niezastąpione! O kobietach na wystawie stałej

Data: niedziela, 7 marca 2021

Godzina: 12.10

Miejsce: wystawa stała

Czas oprowadzania: minimum 90 minut

Biograficzna wystawa stała „Dla Rzeczypospolitej. Józef Piłsudski 1867-1935” oczywiście ma swojego głównego bohatera, jednak nie mogła powstać bez szerokiej prezentacji tła historycznego. Ważne są przecież najróżniejsze zdarzenia, przemiany społeczne, polityczne i kulturowe. Wiele z przywołanych na wystawie wydarzeń, obejmującej półtora wieku historii Polski, można analizować rozpatrując liczne zagadnienia. Jednak, ponieważ to w marcu przypada dzień dedykowany kobietom, naturalnie stają się one bohaterkami pierwszej tematycznej ścieżki zwiedzania z przewodnikiem. Postaramy się znaleźć odpowiedzi na pytania jak zmieniały się role społeczne polskich kobiet, jak duża była ich świadomość narodowa, jak bardzo angażowały się w działalność niepodległościową na różnych płaszczyznach? Wreszcie, jak upominały się o swoje prawa i uzyskując je – jak z nich korzystały? Oczywiście wszystko to podczas zwiedzania kolejnych galerii wystawy i oglądania zgromadzonych eksponatów. Czy będą puderniczki i szminki? Prędzej broń!

Każda grupa spotyka się przed wejściem na wystawę stałą na poziomie 0.

Dzień Kobiet ustanowiły… kobiety! Po raz pierwszy kobiety świętowały w 1911 roku i w międzynarodowym gronie znalazły się także Polki. W tym samym roku w Krakowie, na wiecu zorganizowanym przez socjalistki m.in. Zofię Moraczewską, Dorotę Kłuszyńską i Zofię Daszyńską-Golińską, głosem mężczyzny Ignacego Daszyńskiego wybrzmiało żądanie pełni praw wyborczych dla Polek. Otrzymały je 28 listopada 1918 roku na mocy dekretu podpisanego przez Tymczasowego Naczelnika Państwa, Józefa Piłsudskiego. Zatem czy wraz z odzyskaniem niepodległości Polski, kobiety zyskały także tę osobistą? Polska stała się ósmym krajem na świecie, w którym kobiety otrzymały zagwarantowaną prawnie możliwość wyrażenia swoich poglądów. Już w 1919 roku kobiety skorzystały z przyznanych im praw i osiem z nich zasiadło w ławach poselskich. Pierwsze wybory do sejmu to pierwszy krok w długiej drodze do równouprawnienia kobiet w Polsce, które solidarnie i konsekwentnie apelowały o swoje prawa do edukacji, do pracy, do zgromadzeń oraz o prawa wyborcze.

Kobiety od stuleci mierzą się ze schematycznym postrzeganiem ich roli jako np. matki, opiekunki, czy wychowawczyni. Płeć biologiczna definiowała przez kolejne wieki również ich płeć kulturową. To role męskie postrzegano jako sprawcze, oparte na czynie i dające możliwość stania się „ojcem sukcesu” i „mężem stanu”. Role kobiety wiązały się z tworzeniem wspólnoty, budowaniem emocji, kreowaniem sfer wartości duchowych, w tym także patriotyzmu. Jednak to nie tylko matki, żony, córki – kustoszki polskiej tradycji, nauczycielki, filantropki, społeczniczki, opiekunki, ale także konspiratorki, sanitariuszki, żołnierki – patriotki, które swoją emancypacyjną batalię przez dziesięciolecia podporządkowywały idei nadrzędnej. Bo walka o niepodległość ojczyzny była także czynnym udziałem kobiet. Nie mogło ich zatem zabraknąć na wystawie stałej – towarzyszyły Józefowi Piłsudskiemu na każdym etapie jego życia i działalności. Mądre, odważne, ambitne, oddane pracy niepodległościowej, a także otwarcie upominające się o bycie pełnoprawnymi obywatelkami w swojej ojczyźnie. Niezastąpione! Po prostu Polki.