Piłsudska: Unmuted – spektakl w Muzeum

Kiedy: 16 i 17 września 2022 r.
Godzina: 19.30
Gdzie: sala Paderewskiego, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Al. Piłsudskiego 29
Przedstawienie przeznaczone dla osób powyżej 16 roku życia.

Przedstawienie inspirowane Aleksandrą Piłsudską powraca! Muzealna sala Paderewskiego ponownie zmieni się w nowoczesną przestrzeń teatralną, a podczas spektaklu nie zabraknie akcentów muzycznych, choreograficznych i wizualizacji. Osią opowieści jest życiorys Aleksandry Piłsudskiej, powszechnie znanej jako druga żona Marszałka Polski. Najczęściej jest prezentowana jako matka ich córek, pierwsza dama, kustoszka pamięci i pamiątek po mężu. Znacznie rzadziej jako aktywna działaczka czy zaangażowana społeczniczka.

Co wiemy o kobiecie, która niewiele o sobie mówiła? Czy dla jej osiągnięć i pragnień znalazłoby się miejsce we współczesnym świecie? Twórcy i twórczynie spektaklu starają się oddać głos tej, która prawdopodobnie świadomie wycofała się na drugi plan. Podejmują temat bycia osobą niewidoczną, niedostrzeżoną, zarówno w poprzednim stuleciu, ale także w XXI wieku.

PIŁSUDSKA: UNMUTED – tytułem nawiązujemy również do czasu przygotowań do spektaklu, które zbiegły się z pandemią. Okres ten dla wielu pracowników różnych sektorów oznaczał konieczność pracy zdalnej, często w oparciu o powszechnie znane aplikacje i programy komputerowe umożliwiające przesyłanie obrazu i dźwięku w czasie rzeczywistym. Jedną z najczęściej wykorzystywanych funkcji podczas spotkań online jest „MUTE”, oznaczające „wyciszenie” mikrofonu u danego uczestnika, dzięki czemu dźwięki nie nakładają się na siebie. Owo wyciszenie symbolizuje zatem udział w zdarzeniu, ale bez własnej narracji. Próbując poprzez spektakl usłyszeć i zobaczyć osobę, która sama o sobie mówiła mało, w tytule przewrotnie zawarliśmy jej znaczące nazwisko po mężu i deklarację „bez wyciszenia” („UNMUTED”).

Spektakl rozpoczyna scena wernisażu, podczas którego zespół kuratorski oprowadza widzów po przygotowanej wystawie poświęconej Aleksandrze Piłsudskiej. Jak zostanie zaprezentowana, skoro wprawdzie napisała wspomnienia, ale nie odsłoniła w nich siebie? Czy można opowiadać o niej tylko odwołując się do historii? Choć w literackiej formie opisała przede wszystkim dokonania męża, to także jej życiorys dostarcza wielu intrygujących opowieści. Z małego, gubernialnego miasteczka na wschodzie dzisiejszej Polski, przeprowadziła się do Warszawy i wpadła w wir przełomowych zdarzeń dla niej samej, a jak się okaże, także historycznych dla kraju. Uczyła się, pracowała, działała w konspiracji. Wielokrotnie przekraczała granice państw zaborczych, często pod fałszywym nazwiskiem przewożąc nielegalnie zdobytą broń lub pieniądze. Myślała odważnie. Żyła niezależnie, według własnego scenariusza. Łamała obowiązujące normy i obyczaje – nie tylko wtedy, gdy związała się ze starszym, będącym w związku małżeńskim mężczyzną, który do tego był najważniejszą osobą w odradzającym się państwie. Później, w pierwszych dniach II wojny światowej, wraz z córkami, przedzierała się przez wschodnią Europę i Skandynawię, by z emigracyjnego Londynu latami pielęgnować pamięć o małżonku. Zatem jak zostanie przedstawiona na spektaklowej wystawie? Czy będzie inspirująca dla widzów, tak jak dla twórców i twórczyń spektaklu PIŁSUDSKA: UNMUTED?

Podczas przedstawienia może zostać użyta lampa stroboskopowa. Sala jest klimatyzowana – warto przyjść odpowiednio ubranym do niższej temperatury.

Twórcy i twórczynie spektaklu
• reżyseria i dramaturgia: Pamela Leończyk we współpracy z Karoliną Plutą,
• muzyka: Magdalena Sowul,
• wizualizacje: Wiktoria Grzybowska,
• kostiumy: Jakub Drzastwa,
• występują: Iga Dzięgielewska, Grażyna Kopeć, Adrian Koszewski, Aleksandra Matlingiewicz, Łukasz Wójcicki,
• produkcja: Karolina Pluta i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

W spektaklu wykorzystano fragmenty „Wspomnień” Aleksandry Piłsudskiej (Instytut prasy i wydawnictw NOVUM, 1989 rok).

Jakub Drzastwa – animator kultury, pedagog teatru, designer, producent, koordynator i kurator projektów kulturalnych i teatralnych, autor scenografii i muzyki. Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Współpracował m.in. z Muzeum Historii Żydów Polskich, Teatrem 21, Teatrem Polskim w Poznaniu, Teatrem W. Horzycy w Toruniu oraz Instytutem Teatralnym w Warszawie.Iga Dzięgielewska – performerka, pedagożka teatru, członkini kolektywu Laboratorium Teatralno-Społeczne. Działa na polu sztuki zaangażowanej społecznie. Performens traktuje jako badanie różnych perspektyw doświadczania i rozumienia rzeczywistości, jako przestrzeni do aktywizmu, buntu i empatyzowania. Entuzjastka różnych form ruchu/tańca.

Wiktoria Grzybowska – jako scenografka i asystentka pracowała w teatrach m.in Teatr Lalka w Warszawie, Teatr Żydowskim, Teatr Potem-o-tem i Teatrem Nowym Proxima W Krakowie oraz na planach filmowych (Warszawska Szkoła Filmowa, WRiTV Uniwersytetu Śląskiego, WFDiF). Studiowała scenografię na ASP w Warszawie i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim, a obecnie mieszka w Londynie, gdzie kontynuuje studia magisterskie na kierunku Performance Design & Practice na Central Saint Martins, sprawdzając możliwości nowych technologii, VR i AR, w kontekście performatywnym.

Graszka Kopeć – aktorka, autorka oraz pedagożka teatru. Absolwentka Akademii Teatralnej i Pedagogiki Teatru. Grywała u Agnieszki Glińskiej, Agnieszki Holland i Anny Smolar. Jak podkreśla, prowadzi spotkania z dziećmi, dorosłymi i bardzo dorosłymi, a swoich pracach, m.in. „wideo artach”, stawia uporczywie pytania o tożsamość i przynależności.

Adrian Koszewski – absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie Wydziału Teatru Tańca w Bytomiu, aktor teatralny i filmowy. Uczestnik Intensywnych Warsztatów Gaga w Batsheva Dance Company w Izraelu oraz kursu choreografii eksperymentalnej w „Centrum w ruchu”. Współpracował z Wrocławskim Teatrem Tańca we Wrocławiu. Jest laureatem nagrody Grand Prix na XX Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Niezależnych OFTeN za spektakl „Ciało proces” w reż. Pameli Leończyk.

Pamela Leończyk – reżyserka, performerka, autorka instalacji artystycznych oraz pedagożka teatralna. Jest na ostatnim roku reżyserii teatralnej na warszawskiej Akademii Teatralnej, ukończyła Wiedzą o Teatrze oraz Performatyki Przedstawień na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Laureatka programu „New Stage” organizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza oraz międzynarodowego konkursu na realizację instalacji artystycznej ANIMATUS. Zrealizowała instalację artystyczną „Biały szum” w ramach rezydencji w Bałtyckiej Galerii Sztuki Współczesnej w Słupsku. Jej prace teatralne były pokazywane podczas festiwalu FIST w Belgradzie, a spektakl „Ciało proces” został nagrodzony Grand Prix na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Niezależnych OFTeN. Laureatka stypendium artystycznego Prezydenta Miasta Suwałki. Stypendystka Laboratorium Nowego Teatru organizowanego przez Teatr Nowy Proxima w Krakowie. Otrzymała stypendium artystyczne Miasta Krakowa na rok 2020 oraz stypendium artystyczne m.st. Warszawy na rok 2021.

Aleksandra Matlingiewicz – aktorka teatralna i filmowa, performerka, magistra sztuki. Absolwentka Akademii Sztuk Teatralnych we Wrocławiu i Akademii Muzycznej w Łodzi. Jako niezależna artystka współpracuje z takimi instytucjami jak: Scena Robocza w Poznaniu, Komuna Warszawa, czy Teatr Powszechny w Warszawie.

Łukasz Wójcicki – jak zaznacza: performer, tancerka, choreograf, artywistka, animator kontrkultury, badaczka. Interesuje go polityczność ciała, choreografia społeczna i dekonstrukcja przywileju, patriarchatu i normatywności. Bada nowe formy obecności w kontekście katastrofy ekologicznej, miasta i antykapitalizmu. W latach 2008-18 performer i tancerz w zespole teatru Komuna//Warszawa. Od 2016 związana z działaniami społeczno-artystycznymi fundacji Strefa WolnoSłowa a od 2020 z kolektywem Laboratorium Teatralno-Społeczne. Laureat Europe Beyond Access „Taniec i niepełnosprawność. Przekraczanie granic” i rezydencji Visegrad Artist Residency Program—Performing Arts. 

Magdalena Sowul – kompozytorka, producentka muzyczna, wokalistka i klarnecistka. Liderka zespołu Ugla, występuje solowo jako Panilas. Komponuje muzykę do spektakli teatralnych, filmów, performansów i słuchowisk. Twórczyni podcastu „Słyszane, czyli podcast o muzyce i płci”. Wkrótce ukaże się jej debiutancka płyta.

Karolina Pluta – performerka, pedagożka teatru, producentka i trenerka, certyfikowana tutorka Szkoły Liderów, prezeska zarządu Stowarzyszenia Pedagogów Teatru. Produkuje spektakle teatralne i wydarzenia społeczno-artystyczne włączające różne grupy społeczne. Jako badaczka, trenerka i coach wspiera instytucje kultury i organizacje pozarządowe w rozwoju i w mądrym odpowiadaniu na potrzeby publiczności. Prowadzi szkolenia i warsztaty dotyczące zapobiegania wypaleniu zawodowemu w trzecim sektorze i rozwijania odporności psychicznej. Absolwentka Laboratorium Nowych Praktyk na Uniwersytecie SWPS oraz International Summer School on Theatre in Social Context w Archa Theatre w Pradze. Członkini kolektywu Laboratorium Teatralno-Społeczne, z którym od 2016 roku realizuje spektakle i akcje performatywne. W swoich działaniach łączy perspektywy społeczną, edukacyjną i artystyczną. Pracowała w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku w 2020 i 2021 roku.