Wojna Światów

Motywem przewodnim wystawy „Wojna światów 1920” opracowanej przez Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku w 90-tą rocznicę Bitwy Warszawskiej są stwierdzenia Edgara Vincenta wicehrabiego D’Abernona, wybitnego przedstawiciela establishmentu Imperium Brytyjskiego, przewodniczącego Misji Ententy w Polsce latem 1920 roku, zawarte w książce „Bitwa Warszawska – Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata”, którą on sam opracował w 1930 roku w 10-tą rocznicę tego wydarzenia.

Opinie te, są wykładem jego historiozofii, opisującym konflikt Polski z bolszewicką Rosją (w tym Bitwę Warszawską) z perspektywy europejskiej. Postrzegał on tę wojnę nie tylko wymiarze politycznym (jednej w wielu polsko-rosyjskich wojen o wpływ w regionie, o Białoruś i Ukrainę), nie tylko w wymiarze ideologicznym (jako konflikt demokracji i totalitarnego bolszewizmu), ale jako starcie cywilizacji – wojnę dwóch odmiennych światów.

Współczesna historia cywilizacji zna mało wydarzeń posiadających znaczenie większe od bitwy pod Warszawą w roku 1920. Nie zna zaś ani jednego, które by było mniej doceniane… Gdyby bitwa pod Warszawą zakończyła się była zwycięstwem bolszewików, nastąpiłby punkt zwrotny w dziejach Europy, nie ulega bowiem najmniejszej wątpliwości, iż z upadkiem Warszawy środkowa Europa stanęłaby otworem dla propagandy komunistycznej i dla sowieckiej inwazji.

Wystawa daje pod rozwagę i wyznacza początek dyskusji oraz dialogu na temat wojny 1920 roku i wielkiego polskiego zwycięstwa mało znanej wojny w Europie, mimo jej fundamentalnego znaczenia dla Europy, Rosji i oczywiście dla Polski.

Prof. Grzegorz Nowik

Bitwa Warszawska stoczona w sierpniu 1920 roku była największą bitwą wojny Polski z bolszewicką Rosją a zwycięstwo Polski uchroniło Europę i cywilizację europejską od zalewu rewolucji niesionej z Rosji.

Wojskami rosyjskiego frontu zachodniego, złożonego z czterech armii, Mozyrskiej Grupy Operacyjnej i III Korpusu Konnego, dowodził Michaił Tuchaczewski. Po stronie polskiej wzięło w niej udział pięć armii Frontów Północnego i Środkowego, a Naczelne Dowództwo sprawował Józef Piłsudski.

Bitwa Warszawska została stoczona na obszarze większym niż razem Belgia i Holandia. Teren bitwy zamykał się w wielkim trójkącie między granicą Prus Wschodnich (na północy) – linią Wisły i Wieprza (na południowym zachodzie) – oraz linii Niemna i Bugu (na wschodzie).

Bitwa Warszawska poprzedzona była na początku sierpnia walkami nad Narwią i Bugiem – zwanymi – Bitwą nad Bugiem. Na Bitwę Warszawską – wielką bitwę strategiczną – składały się mniejsze bitwy operacyjne:

• Bitwa na przedmościu Warszawy stoczona od 13 sierpnia 1920 r. przez polską 1 Armię przeciwko rosyjskiej XVI Armii i częściowo III Armii;
• Bitwa nad Wkrą i dolną Wisłą stoczona od 14 sierpnia przez polską 5 Armię z wojskami kolejno XV i III Armii, a następnie IV Armii;
• Kontrofensywa znad Wieprza przeprowadzona przez 4 i 3 Armię polskiego Frontu Środkowego. Miała ona decydujące znaczenie i doprowadziła do rozbicia kolejno wszystkich armii rosyjskiego Frontu Zachodniego.

Wielka strategiczna wojna w sierpniu 1920 roku zakończyła się zwycięstwem Polski. Z punktu widzenia polskiej sztuki wojennej ostatnim elementem Bitwy Warszawskiej była Bitwa Zamojska, w której polska 3 Armia oraz główny oddział gen. Stanisława Hallera okrążyły i pobiły bolszewicką I Armię Konną.

Dzień 15 sierpnia 1920 roku jest obchodzony jako Święto Wojska Polskiego, ustanowione na pamiątkę zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej 1920 roku.