Misje wojskowe ententy o wojnie Polski z bolszewicką Rosją 1920
Książka zawiera zbiór świeżo przetłumaczonych i nigdy wcześniej niepublikowanych w naszym kraju materiałów pochodzących z archiwów amerykańskich, brytyjskich i francuskich, wytworzonych przez Brytyjską Misję Wojskową, Francuską Misję Wojskową oraz attachat Stanów Zjednoczonych w Polsce.
Wszystkie dokumenty powstały od kwietnia do października 1920 roku, a więc w najbardziej ‘gorącym” okresie konfliktu Polski z bolszewicką Rosją. Opublikowane materiały źródłowe rzucają więcej światła na temat wojny 1920 r., a szczególnie bitwy warszawskiej. Rozwiewają ostatecznie wszelkie wątpliwości na temat autorstwa jej planu.
Wartości poznawczej tego materiału nie da się w żaden sposób przecenić. Wprawdzie nie odkrywa on wielu nowych, nieznanych lub mało znanych faktów, dotyczących działań zbrojnych czy planowania operacyjnego, ale za to w sposób wyrazisty pokazuje na jakich przesłankach wojskowi przedstawiciele tych państw kreślili obraz wojny i wojska dla swoich rządów, a co za tym idzie – w dużej mierze dla opinii publicznej swoich krajów i jej stosunku do Polski.
prof. dr. hab. Grzegorz Nowik
Zbiór raportów misji wojskowych ententy o wojnie 1920 roku, przygotowany i wydany niezwykle profesjonalnie, przynosi obraz polsko-bolszewickich zmagań postrzeganych z całkowicie odmiennej od polskiej perspektywy. Sporządzali je oficerowie o frontowych doświadczeniach zupełnie nieprzystających do realiów wojny manewrowej (z wyjątkiem attache Stanów Zjednoczonych, mającego doświadczenia z pogranicza amerykańsko-meksykańskiego), toteż trudno się dziwić, że realiów polsko-bolszewickich starć zwyczajnie nie rozumieli. (…) Stąd skrajne zaskoczenie rozwojem sytuacji od połowy sierpnia, zaskoczenie tym większe, że klęska Rzeczypospolitej, przypieczętowana zdobyciem przez bolszewików Warszawy, jawiła się wszystkim bez wyjątku obserwatorom jako rzecz nieuchronna. Wszystkie te akcenty znakomicie zostały wydobyte we wstępie do publikacji. (…)
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden element narracji – co dla zdecydowanej większości badaczy jest oczywiste – autorstwo planu batalii, znajduje w opublikowanych raportach jednoznaczne potwierdzenie. Jestem przekonany, że dla wciąż obecnych na gruncie krajowym kontestatorów roli, jaką w zmaganiach z bolszewikami odegrał Józef Piłsudski, owa zewnętrzna argumentacja okaże się wreszcie przekonywująca…
prof. dr hab. Włodzimierz Suleja
IPN Warszawa
Wyboru raportów dokonali: prof. dr hab. Janusz Cisek, prof. dr hab. Grzegorz Nowik, dr Marek Tarczyński
Tłumacze raportów: Janusz Cisek, Irmina Cisek-Giczewska, Grzegorz Nowik, Katarzyna Osińska, Radosław Tabor
Recenzenci: prof. dr hab. Janusz Odziemkowski, prof. dr hab. Włodzimierz Suleja
Projekt okładki: Anna Gogolewska
Wydawca: Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku/Fundacja Rodziny Józefa Piłsudskiego/Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk
Objętość: 224 strony
Format: 165×235 mm
Oprawa: twarda